Η περίοδος των Χριστουγέννων πλησιάζει
και ήδη η πόλη φοράει τα γιορτινά της. Τα καταστήματα έχουν στολίσει τα
δέντρα και τις βιτρίνες τους, ενώ οι δρόμοι και οι πλατείες προσκαλούν
καθημερινά τους περαστικούς να γιορτάσουν μαζί τους. Λίγο ή πολύ όλοι
μας έχουμε υιοθετήσει συνήθειες και έθιμα, που κάθε άλλο παρά ελληνικά
είναι. Το παραδοσιακό καραβάκι αντικαταστάθηκε από το χριστουγεννιάτικο
έλατο, τα μικρά -και τα μεγάλα- παιδιά στέλνουν γράμματα στον Αη-Βασίλη
στο Ροβανιέμι και τα ξωτικά απαντάνε σε όλες τις γλώσσες. Ας κάνουμε ένα
μικρό ταξίδι, όχι πολύ μακριά, να δούμε πως γιορτάζουν τη γιορτή των
Χριστουγέννων στη Γερμανία.
“Advent” και “Adventskranz”
Η περίοδος πριν τα Χριστούγεννα
ονομάζεται “Advent”, δηλαδή «άφιξη, ερχομός» και ο όρος αναφερόταν
αρχικά στην άφιξη της θεότητας στο ναό ή στην επίσκεψη ενός βασιλιά.
Αργότερα συμβόλιζε την περίοδο νηστείας από 11 Νοεμβρίου ως 6
Ιανουαρίου, όπου αν βγάλει κανείς τα Σαββατοκύριακα των οκτώ αυτών
εβδομάδων, απομένουν 40 μέρες. Ο Γρηγόριος ο Μέγας καθιέρωσε τις
τέσσερις Κυριακές πριν τα Χριστούγεννα για να τονίσει το διάστημα που
περίμεναν τον ερχομό του Χριστού.
Το 1ο Advent είναι την
Κυριακή ανάμεσα στις 27 Νοεμβρίου και 3 Δεκεμβρίου. Τότε ξεκινάει η νέα
εκκλησιαστική χρονιά στην Καθολική και Ευαγγελική Εκκλησία. Η περίοδος
του Advent τελειώνει την παραμονή των Χριστουγέννων με τη δύση του
ηλίου. Στις γερμανόφωνες χώρες είναι πολύ διαδεδομένη η λειτουργία των
Ευχαριστιών υπό το φως των κεριών. Το 3ο Advent ονομάζεται
“Gaudete”, δηλαδή «να είστε χαρούμενοι» και στην καθολική λειτουργία
συμβολίζεται με τα ροζ άμφια του ιερέα, σε αντίθεση με τα μοβ άμφια από
τις δύο προηγούμενες Κυριακές.
Φέτος το πρώτο Advent είναι την Κυριακή 30 Νοεμβρίου.
Υπάρχει αντίστοιχο τραγουδάκι στα Γερμανικά, που μετράει ακριβώς τις 4
Κυριακές μέχρι τον ερχομό των Χριστουγέννων.
Advent, Advent, ein Lichtlein brennt,
erst eins, dann zwei, dann drei, dann vier,
dann steht das Christkind vor der Tür.
Στη Γερμανία (Κυριακή 30.11)
ανάβουνε το πρώτο κεράκι στο “Adventskranz”, το παραδοσιακό πράσινο
στεφάνι με τα τέσσερα κόκκινα κεριά, ένα για κάθε Κυριακή. Το πρώτο
Adventskranz χρονολογείται στα 1838 στο Αμβούργο, όπου ο Ευαγγελιστής
Θεολόγος Γιόχαν Βίχερν διηγούνταν κάθε βράδυ χριστουγεννιάτικες ιστορίες
στα παιδιά του ορφανοτροφείου που είχε ιδρύσει και άναβε ένα κεράκι.
Έτσι την παραμονή των Χριστουγέννων ήταν αναμμένα ήδη 24 κεριά. Από το
1851 το στεφάνι συνοδευόταν από κλαδιά από έλατο, ως σύμβολο της ζωής,
ενώ καθώς πλέον είναι αδύνατο – έως επικίνδυνο – να έχει κανείς 24
κεριά αναμμένα μέσα στο σπίτι, καθιερώθηκε συμβολικά ένα κερί για κάθε
Κυριακή.
“Adventskalender”
Πρόκειται για το χριστουγεννιάτικο
ημερολόγιο, μια παράδοση που συναντάμε πρώτη φορά στο Μόναχο το 1903.
Αποτελείται από 24 κουτάκια, πουγγάκια, παραθυράκια ή πορτούλες (ανάλογα
με τη φαντασία και την εφευρετικότητα του δημιουργού), ένα για κάθε
μέρα από την 1η Δεκεμβρίου μέχρι την Παραμονή των
Χριστουγέννων. Μέσα σε κάθε κουτάκι κρύβεται ένα σοκολατάκι ή μικρά
δωράκια, πράγμα που ευχαριστεί ιδιαίτερα τα μικρά παιδιά.
“Weihnachtsmarkt – Christkindlmarkt“
Το Χριστουγεννιάτικο Παζάρι πρωτοεμφανίστηκε το 14ο
αιώνα, όπου είχε δοθεί άδεια σε μικροπωλητές (παιχνίδια, καλάθια,
χριστουγεννιάτικα γλυκά) να πωλούν το χρονικό διάστημα πριν τα
Χριστούγεννα την πραμάτεια τους στην κεντρική αγορά της πόλης, κοντά
στην εκκλησία. Σήμερα πλέον υπάρχουν μικρά σπιτάκια, όπου πωλούνται
χριστουγεννιάτικα γλυκά (Lebkuchen, Weihnachtsplätzchen),
χριστουγεννιάτικο κρασί (Glühwein), στολίδια, παιχνίδια κλπ. Ενδεικτικά
αναφέρω τις πιο γνωστές Χριστουγεννιάτικες Αγορές στη Γερμανία, στο
Μόναχο (από το 1310), τη Δρέσδη (από το 1434) και τη Νυρεμβέργη (από το
17ο αιώνα). Ξεκινάνε ήδη στα τέλη Νοεμβρίου και συνεχίζουν μέχρι την Παραμονή των Χριστουγέννων.
Münchner Christkindlmarkt
Dresdner Striezelmarkt
Nürnberger Christkindlesmarkt
Nikolaustag (Άγιος Νικόλαος)
Σύμφωνα με την παράδοση ο Nikolaus (Αγ. Νικόλαος) επισκέπτεται το βράδυ της 5ης
Δεκεμβρίου (παραμονή της γιορτής του) τις οικογένειες στη Γερμανία
παρέα με το βοηθό του τον Knecht Ruprecht. Αν τα παιδιά ήταν καλά όλη τη
χρονιά, θα πάρουν δώρα και γλυκίσματα, ενώ αν ήταν άτακτα θα βάλει στα
παπούτσια τους μια βέργα ή στάχτη από το τζάκι. Τα παιδιά βγάζουν τα
παπούτσια τους έξω από την πόρτα και το πρωί τρέχουν με αγωνία να δουν
τι τους έφερε ο Nikolaus. Συνήθως ντύνεται κάποιος από την οικογένεια,
αν και πλέον μπορεί να νοικιάσει κανείς από εταιρίες έναν Nikolaus, ο
οποίος σε κάποιες περιοχές φοράει κίτρινη στολή, αντί για την κόκκινη
που έχουμε συνηθίσει τον Αγ. Βασίλη.
Στην πραγματικότητα πρόκειται για τον
επίσκοπο Νικόλαο της Μικράς Ασίας (280-345), προστάτη των εμπόρων και
των ναυτικών. Ήδη από το 1555 υπάρχει στη Γερμανία το έθιμο να φέρνει ο
Nikolaus στα παιδιά καρπούς, ψωμί και γλυκίσματα, καθώς και ρούχα ή άλλα
χρήσιμα καθημερινά αντικείμενα.